सकाळ होईपर्यंत झोप येत नाही, कूस बदलत राहता? आयुर्वेदिक डॉक्टरांनी सांगितलं, देसी टॉनिक, येईल सुखाची झोप!

आपल्याला तंदुरुस्त आणि निरोगी ठेवण्यासाठी झोप अत्यंत महत्त्वाची आहे. दररोज रात्री ७-९ तासांची झोप घेतल्याने केवळ शारीरिक थकवा कमी होत नाही तर मानसिकदृष्ट्या शांतही राहतो. मात्र कधीकधी जास्त थकवा, ताण आणि खराब जीवनशैलीमुळे झोप खराब होऊ शकते. याव्यतिरिक्त, निद्रानाश आणि नैराश्यासारख्या परिस्थितीमुळे देखील दररोज रात्री शांत झोप घेणे कठीण होऊ शकते. जर तुम्हाला १ किंवा २ दिवस दर्जेदार झोप मिळाली नसेल तर त्याने फारसा फरक पडणार नाही. पण रोज रात्री ६ तासांपेक्षा कमी झोपल्याने तुम्ही शारीरिक आणि मानसिकदृष्ट्या आजारी पडू शकता. जीवनशैली आणि आहार सुधारून तुम्ही दररोज रात्री बाळासारखे शांत झोपू शकता. प्रसिद्ध आयुर्वेदिक पोषणतज्ञ श्वेता शाह यांनी चांगल्या झोपेसाठी एक शक्तिशाली स्लीप टॉनिक रेसिपी शेअर केली आहे...

दररोज कमी झोपेमुळे उद्‌भवणाऱ्या समस्या
जर तुम्ही दररोज रात्री कमी तास झोप घेत असाल, मग ते काही कारणास्तव असो किंवा कोणत्याही कारणाशिवाय, तर त्याचा तुमच्या आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होण्याची शक्यता असते. असंख्य अभ्यासातून असे दिसून आले आहे की जे लोक दररोज रात्री कमी झोपतात किंवा दर्जेदार झोप घेत नाहीत त्यांचा त्यांच्या लक्ष केंद्रित करण्यासह मूड आणि आरोग्यावर नकारात्मक परिणाम होतो. यामुळे मानसिक आरोग्य विकार, लठ्ठपणा, हृदयरोग, हृदयविकार आणि मधुमेह यासह विविध आजारांचा धोका देखील वाढतो.

हृदयावर हानिकारक परिणाम
अनेक अभ्यासांनी दीर्घकालीन झोपेच्या कमतरतेचा संबंध हृदयरोगाच्या जवळजवळ तिप्पट वाढीशी आणि हृदयविकाराच्या झटक्यांच्या २०% वाढीशी जोडला आहे. झोप आणि हृदयाच्या आरोग्यामध्ये काय संबंध आहे, असा प्रश्न तुम्हाला पडला असेल. अपुऱ्या झोपेमुळे थेट हृदयरोग होत नाही, परंतु त्यामुळे रक्तदाब वाढणे, रक्तातील साखर आणि जळजळ यासारख्या शारीरिक आणि हार्मोनल बदलांची एक मोठी यादी सुरू होते, ज्यामुळे हृदयाच्या समस्या उद्भवतात.

झोप कशी सुधारावी?
अपुऱ्या झोपेमुळे होणाऱ्या आजारांचा धोका कमी करायचा असेल, तर तुमचे झोपेचे चक्र सुधारणे आवश्यक आहे. घरगुती उपाय देखील खूप उपयुक्त ठरू शकतात. झोपेचा कालावधी आणि गुणवत्ता सुधारण्यास मदत करणारे अनेक घरगुती उपाय आणि नैसर्गिक उपाय आहेत. आयुर्वेदिक पोषणतज्ञ श्वेता शाह यांनी अशीच एक रेसिपी शेअर केली आहे, जी वापरून पाहिल्यास झोपेच्या गुणवत्तेत फरक स्पष्टपणे दिसून येईल. हा उपाय एक झोपेचा टॉनिक आहे जो स्वयंपाकघरात मिळणाऱ्या घटकांचा वापर करून तयार करता येतो.

स्लीप टॉनिकची खासियत काय आहे?
पोषणतज्ञ म्हणतात की जर तुम्हाला दररोज रात्री छताकडे पाहण्याचा कंटाळा आला असेल, तर तुम्ही हे साधे आयुर्वेदिक झोपेचे टॉनिक वापरून पाहू शकता, जे तुम्हाला आराम करण्यास, तुमचे मन शांत करण्यास आणि नैसर्गिकरित्या खोल विश्रांती घेण्यास मदत करते. बडीशेप, बदाम, खसखस, केशर आणि काळ्या मनुका यांसारख्या घटकांपासून बनवलेले हे टॉनिक तुमचे हार्मोन्स संतुलित करते, तुमच्या नसा शांत करते आणि तुमच्या शरीराची शांत लय पुनर्संचयित करते.

स्लीप टॉनिक कसा बनवायचा?
स्लीप टॉनिक बनवण्यासाठी, प्रथम दोन चमचे बडीशेप, ४ बदाम, १ चमचा खसखस, अर्धा चमचा साखरेचा तुकडा, एक वेलची, एक चिमूटभर काळी मिरी, एक चिमूटभर जायफळ, ४ भिजवलेले काळे मनुके, केसराचे तीन धागे घ्या. हे सर्व घटक बारीक करा. बारीक पावडर तयार झाल्यावर, ते स्वच्छ, हवाबंद डब्यात ठेवा. हे मिश्रण २-३ आठवड्यांपर्यंत चांगले राहते.

कसे वापरावे?
झोपण्यापूर्वी हे टॉनिक प्या. १/२ चमचा पावडर एक कप कोमट दुधात घाला, चांगले मिसळा आणि हळूहळू प्या. हवे असल्यास, तुम्ही दुधात १ थेंब तूपदेखील घालू शकता. दररोज ते सेवन केल्याने तुम्हाला काही दिवसांतच ताजेतवाने, हलके आणि शांत वाटेल.

हा उपाय का फायदेशीर आहे?
स्लीप टॉनिक वात आणि पित्त संतुलित करते. ते पिल्याने जास्त विचार करणे, चिडचिड आणि अस्वस्थता कमी होण्यास मदत होते. हे तुमच्या मज्जासंस्थेला आधार देते. त्यात वापरलेले खसखस, बदाम आणि जायफळ मेंदूला पोषण देते आणि शांतता प्रदान करते. याव्यतिरिक्त, हे टॉनिक तुमचे अग्नि (पचन) मजबूत करते. बडीशेप, वेलची आणि काळी मिरी आतड्यांचे कार्य सुधारते, ज्यामुळे शरीराला नैसर्गिकरित्या खोलवर आराम मिळतो. केसर आणि मनुका शरीराला पुनरुज्जीवित करतात, ज्यामुळे तुम्ही सकाळी शांत, तेजस्वी आणि ताजेतवाने राहता. या टॉनिकचे सेवन केल्याने ओजस (महत्वाची ऊर्जा) देखील पुनर्संचयित होते.